Hướng dẫn cho trẻ ăn dặm đúng cách

Phương pháp và những nguyên tắc khi cho trẻ ăn dặm đúng cách có vai trò rất quan trọng trong việc giúp bé nhanh chóng thích nghi với các loại thức ăn mới, tiêu hóa ổn định và khỏe mạnh.

Những hướng dẫn cho trẻ ăn dặm đúng cách dưới đây chắc chắn sẽ rất có ích với các mẹ khi đối mặt với giai đoạn chuyển đổi quan trọng này của con.

Khi nào nên cho bé ăn dặm?

Đa số chúng ta hay lầm tưởng rằng lúc bé 6 tháng tuổi là thời điểm bắt buộc để bé bắt đầu ăn dặm. Tuy nhiên 6 tháng tuổi không phải tiêu chuẩn duy nhất, bé chỉ sẵn sàng ăn dặm khi có các dấu hiệu sau:

- Cân nặng tăng gấp đôi so với khi sinh.

- Bé biết giữ đầu thẳng và có thể tự ngồi.

- Biết đưa môi dưới về phía trước để nhận thức ăn từ thìa. 

- Biết ngoảnh đầu đi nơi khác khi không muốn ăn món nào đó (từ chối thức ăn không thích).

- Lưỡi không còn phản xạ tự động đẩy vật lạ (cho vật gì vào miệng bé cũng đẩy ra, trừ núm vú).

- Bé thể hiện sự thích thú đối với thức ăn bạn đưa.

- Bạn hãy chọn đúng thời điểm bé đã sẵn sàng để bắt đầu cuộc hành trình ăn dặm cùng con yêu !

Cho bé ăn dặm như thế nào mới là đúng?

Cũng giống như những thay đổi khác đến với bé, việc ăn dặm nên được thực hiện từ từ. Bạn nên bắt đầu cho bé ăn dặm vào giữa các cử sữa mỗi ngày 1 lần. Sữa mẹ hay sữa bột vẫn nên được duy trì là nguồn cung cấp dưỡng chất chính trong khi bắt đầu cho bé ăn dặm.

Ăn từ ít đến nhiều, từ loãng đến đặc dần

Ban đầu, mẹ lưu ý cho trẻ ăn dặm đúng cách bằng muỗng nhựa mềm để tránh làm tổn thương nướu răng của bé và nên bắt đầu với một lượng ít và loãng. Một khi bé đã quen với chế độ dinh dưỡng mới, mẹ có thể tăng dần lượng thực phẩm và tăng độ đặc.

Ăn từ ngọt đến mặn

Khi mới tập cho trẻ ăn dặm đúng cách, mẹ nên bắt đầu với những thực phẩm có vị ngọt như táo, chuối, khoai lang (vì gần giống sữa mẹ, bé không cảm thấy bị thay đổi đột ngột). Cách tốt nhất là nghiền mịn và trộn với sữa mẹ hay sữa bột trong lần đầu tiên để bé có được khẩu vị quen thuộc. Rồi sau đó mới cho bé thử đến các loại rau, thịt cá. Mẹ không nên nêm muối, bột ngọt hay bột nêm vào thức ăn của con.

Làm quen với thực phẩm mới trong 3-5 ngày

Đây là cách giúp phát hiện bé có dị ứng với thực phẩm hay không. Sau thời gian này, nếu bé không có biểu hiện lạ, mẹ có thể cho bé thử món khác. Nếu bạn lo ngại bé có phản ứng với một loại thức ăn cụ thể nào đó hãy nói chuyện ngay với bác sĩ.

Nên chọn thời điểm thích hợp cho bé ăn dặm khi cả bạn và bé đều cảm thấy thoải mái, vui vẻ. Nếu bé không chịu một loại thực phẩm nào đó, hãy ngưng một vài ngày, sau đó bắt đầu trở lại.

Chế độ ăn đầy đủ 4 nhóm thực phẩm

Khi bé đã quen với việc ăn dặm, bạn nên cho bé ăn chén bột hoặc cháo hoàn chỉnh với bốn nhóm thực phẩm sau:

Nhóm cung cấp bột đường:

Bột, gạo, khoai. Với trẻ mới bắt đầu ăn dặm không nên trộn thêm gạo nếp (gây đặc khó ăn), không nên trộn ý dĩ, hạt sen, đậu xanh vì dễ gây cảm giác chán khó ăn và chậm tiêu cho trẻ.

Với trẻ trên 1 tuổi nên đa dạng thực đơn ăn dặm để tránh làm trẻ biếng ăn do ăn cháo quá lâu: nên chế biến súp khoai tây thịt bò xay, bún, phở, bánh đa,… để trẻ hào hứng với bữa ăn.

Nhóm cung cấp chất đạm:

Thịt nạc (lợn, gà), lòng đỏ trứng gà: là những thực phẩm giàu đạm dễ tiêu khuyến nghị dùng cho trẻ khi mới bắt đầu tập ăn dặm, sau đó cho trẻ ăn đa dạng thịt bò, cá, tôm, cua... (khi sang tháng tuổi thứ 7).

Nhóm cung cấp chất béo:

Trẻ cần ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật (mỡ gà, mỡ lợn…), với tỷ lệ tốt nhất là 6:4, do đó nên xen kẽ các bữa dầu và mỡ. Các loại dầu thực vật nên ăn đa dạng (đậu nành, mè, ôliu, dầu cá hồi…) riêng dầu gấc không nên ăn hàng ngày mà chỉ nên 1-2 lần/tuần để tránh vàng da do thừa tiền vitamin A.

Nhóm cung cấp chất xơ và vitamin:

Rau xanh và củ quả. Lưu ý đây là nhóm hầu như không cung cấp năng lượng nên không cho quá nhiều vào bữa bột, cháo của trẻ gây thấp năng lượng khẩu phần khiến trẻ chậm lên cân.Với trẻ bắt đầu ăn dặm nên chọn phần lá rau xanh mềm và bỏ phần cuống rau để tránh gây lợn cợn. Nếu trẻ táo bón có thể tăng cường thêm nhưng không nên quá nhiều.

Có các kiểu cho bé ăn dặm nào?

Phương pháp ăn dặm nào tốt nhất cho bé?” là câu hỏi khiến nhiều mẹ băn khoăn khi bé yêu đến tuổi ăn dặm. Tuy nhiên, mỗi bé sẽ phù hợp với một loại phương pháp ăn dặm khác nhau, phụ thuộc vào thể trạng cũng như tính cách.

Ăn dặm truyền thống

Đây là phương pháp lâu đời, phổ biến tại Việt Nam. Mặc dù, nhiều mẹ bỉm sữa hiện nay cho rằng, phương pháp này đã lạc hậu, không khoa học. Tuy nhiên, chúng ta cũng không thể phủ định tính tiện lợi trong việc nấu nướng, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ.

Hầu hết, những trẻ được cha mẹ áp dụng cách ăn dặm truyền thống thường tăng cân khá tốt trong giai đoạn đầu.

Kinh nghiệm của những bậc cha mẹ đã áp dụng ăn truyền thống cho con thành công cho rằng, sau giai đoạn ăn dặm làm quen đầu tiên, cha mẹ nên linh hoạt thay đổi món ăn cho bé. Thực đơn ăn dặm cho bé nên thay đổi từ loãng đến đặc, từ ít đến nhiều, không ép bé ăn.

Thực đơn ăn dặm cho trẻ thường chia làm hai loại là bột ngọt và bột mặn. Bột được xay từ gạo (đã được rang sơ), đỗ xanh, và một số loại hạt như hạt diêm mạch, hạt óc chó...sau đó được chế biến như sau:

Bột ngọt: thường áp dụng trong 30 ngày đầu tiên ăn dặm. Bột nên được nấu với nước hầm của rau, củ, quả có độ loãng phù hợp với trẻ.

Bột mặn: sau 1 tháng ăn bột ngọt, bé sẽ làm quen với bột mặn. Bột mặn được chế biến đầy đủ 4 nhóm chất: tinh bột, đạm, chất xơ và chất béo.

Ăn dặm kiểu nhật (ADKN)

Ưu điểm lớn nhất của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật ADKN đó là kích thích vị giác cho trẻ. Bé sẽ được ăn dặm với từng món ăn được chế biến riêng như:cháo trắng, rau/hoa quả(xay nhuyễn), canh...

Ăn dặm kiểu Nhật giúp bé cảm nhận được sự khác biệt về hương vị của từng loại thực phẩm, tạo sự hứng thú trong ăn uống cho bé.

Món ăn trong ADKN hết sức phong phú và có chút cầu kỳ trong chế biến. Các mẹ bỉm sữa bận rộn hãy chuẩn bị cho mình một kế hoạch thật khoa học và tâm lý sẵn sàng để giúp bé trải nghiệm những bữa ăn vui vẻ.

Ngoài ra, các mẹ nên mua sắm một số dụng cụ như bộ rây, cối, khay trữ thực phẩm để quá trình chế biến diễn ra suôn sẻ hơn.

Ăn dặm bé chỉ huy (BLW)

Ăn dặm bé chỉ huy (Baby led weaning) hay còn gọi là ăn dặm kiểu BLW, cho phép bé tự quyết định món ăn và cách ăn. Trẻ sẽ tự lựa chọn món ăn trước, ăn sau, hoặc trẻ có thể bốc ăn hay tự tay cầm thức ăn đưa lên miệng.

Khi áp dụng phương pháp này, cha mẹ cần hết sức tôn trọng trẻ. Nhờ đó, trẻ có thể làm quen với ăn uống một cách tự nhiên nhất.

Tuy nhiên, theo các thống kê cho thấy, trẻ ăn dặm theo phương pháp này thường chậm tăng cân hơn, do đó các bậc mẹ cần phải lựa chọn, tính toán kỹ về lượng ăn và loại thực phẩm để giúp bé phát triển toàn diện cả về kỹ năng, thói quen ăn uống và thể chất.

Mỗi kiểu ăn dặm khác nhau có ưu điểm và khuyết điểm riêng. Chúng ta sẽ lựa chọn kiểu ăn dặm tùy theo từng bé,tâm lý, khẩu vị, môi trường sống hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Ngoài ra bạn có thể phối hợp giữa kiểu ăn dặm truyền thống với hiện đại để tăng hứng thú trong bữa ăn cho trẻ mà vẫn đảm bảo lượng thức ăn theo nhu cầu.

Câu hỏi thường gặp về hướng dẫn cho bé ăn dặm đúng cách

Thời điểm nào tốt nhất để cho bé ăn dặm trái cây?

Bắt đầu cho trẻ ăn thức ăn mềm ở tháng thứ 6. Khi được 6 tháng, hãy bắt đầu cho bé ăn hai đến ba thìa thức ăn mềm, chẳng hạn như cháo, trái cây hoặc rau nghiền, hai lần một ngày.

Loại ngũ cốc nào cho bé ăn dặm sẽ dễ tiêu hóa hơn?

Ngũ cốc gạo rất được ưa chuộng vì nó dễ tiêu hóa, không gây phản ứng dị ứng như gluten trong lúa mì có thể và được dung nạp tốt cho trẻ đang chuyển từ sữa mẹ hoặc sữa công thức sang thức ăn đặc.

Trẻ sơ sinh có thể ăn dặm bột yến mạch không?

Bột ngũ cốc yến mạch là sự lựa chọn thông minh, lành mạnh cho bé . Nó chứa đầy vitamin và khoáng chất giúp cho sức khỏe và sự phát triển của em bé.

Thêm vào đó, nó có thể được chế biến dễ dàng với sữa mẹ hoặc sữa công thức. Vì vậy, đây là một hương vị quen thuộc đối với những em bé có thể phản đối kết cấu hoặc hương vị mới.

Chúc bạn và bé yêu có một hành trình ăn dặm thật tuyệt vời!